Praatjesbank: een plek voor zorgen en dromen

Een zachte bank om op te zitten, waar kinderen met een onderwijsprofessional kunnen praten over … Tja, over alles eigenlijk. Net waar zij het over willen hebben.

Dat is de Praatjesbank - die inmiddels bij de Driemaster schittert in de centrale hal. We ploften op de spreekwoordelijke bank met bedenker Elly Spanjaard en ‘pilot-piloot’ Luigino Hooi, die er maar wat graag over vertellen.

“Kinderen willen babbelen”, trapt Elly af. “Over hun gedachten, gevoelens, inspiratiebronnen, uitdagingen en zorgen - en daarbij écht gehoord worden. Er gaat veel rond in hun hoofd, maar het kan voor sommigen lastig zijn om daar zelf ‘zomaar’ over te beginnen, zowel tegen een meester of juf als tegen een ouder of verzorger. En soms is er thuis of in een volle groep gewoon geen ruimte voor. Daar wilde ik een vertrouwde omgeving voor creëren. Onder begeleiding, maar niet gestuurd of voorgekauwd.”

Elly wist het vrijwel meteen, de pilot zou gaan draaien op de Driemaster, onder begeleiding van pedagogisch medewerker Luigino Hooi. “Hij begreep mijn idee, had ideeën over hoe we het konden uitvoeren en waar de behoefte van kinderen ligt. Dit project moet bij je passen als mens en Luigino is hier geknipt voor.” En zo geschiedde. Elly werkte het projectplan uit en brainstormde samen met Luigino over hoe ze door middel van een Praatjesbank een veilige, vertrouwde omgeving konden creëren voor gesprekken waar kinderen behoefte aan hebben.

Luigino kocht een comfortabele bank, een toffe smiley-lamp en een zacht kleed, die een mooie plek in de hal van het gebouw kregen. “Op de muur achter de bank hangt kunst van kinderen uit onze kunstklas en op het tafeltje staat een vaas die kinderen zelf hebben gemaakt”, vertelt hij.

Lekker liggen

Luigino bezocht alle groepen van de school en koos met de leerkrachten in kwestie kinderen uit die de Praatjesbank tijdens de pilot - die loopt tot eind maart - als eerste mochten ‘testen’. “Het grappige is dat de meeste kinderen liever op het kleed gaan liggen dan op de bank zitten. Prima natuurlijk, doen we dat. Het kleed is heel zacht en voelt lekker aan je handen en voeten - we doen onze schoenen uit! Tot nu toe merk ik dat kinderen ervan tot rust komen en vanzelf gaan praten.”

Om de gesprekken indien nodig op gang te brengen, had Luigino afbeeldingen geprint en gelamineerd - met de thema’s oorlog (een oud schilderij), toekomst (een futuristische stad), vegetarisch eten, vakantie en beroepen. “In de praktijk komen eigenlijk alle kinderen zelf met een onderwerp”, vertelt Luigino. “De één wil het hebben over thuis, de ander over dingen in de klas en weer een ander over wat hij later wil worden.”

Wat Elly en Luigino betreft is de Praatjesbank nu al een groot succes. Ze moedigen ook andere SaKS-scholen aan om een Praatjesbank te creëren. “Je hebt niet veel nodig”, stelt Luigino. “Een bank en een zacht kleed, that’s it. En een collega die het begeleidt. We weten dat dit laatste een uitdaging is, maar de Praatjesbank kan ook opgepakt worden door mensen uit het onderwijs die met pensioen zijn, of door (lio-)stagiairs. De kinderen vinden het in ieder geval geweldig. We zijn pas net begonnen en er zijn nu al heel veel kinderen die vragen: ‘Wanneer mag ik?’”

“De één wil het hebben over thuis, de ander over dingen in de klas en weer een ander over wat hij later wil worden.”

Rust en kansen

“Wat ik vooral bij de kinderen merk, is rust. Een kind dat onderdeel is van de pilot, is in de groep vrij aanwezig. Hij kan op de Praatjesbank met volledige aandacht van mij ‘landen’ en opladen. Laatst wilde een andere jongen graag samen een kopje thee drinken. Met de beker in zijn hand begon hij te praten over wat er in zijn hoofd gebeurde. Dat was een prachtig moment. Ik spreek de kinderen in de pilot tweewekelijks op een vast moment en haal ze op in de groep. Het babbelen duurt meestal +- 20 minuten en ze verheugen zich allemaal direct na afloop op de volgende keer.”

Ergens had Elly verwacht dat kinderen zouden willen praten over wat zij op het Jeugdjournaal zien en waar zij zich zorgen over maken in de wereld. “Wat tot nu toe opvalt, is dat ze vooral onderwerpen kiezen die op zichzelf betrekking hebben. Ze praten het liefst over dingen waar ze zelf echt iets mee kunnen en delen gedachten en gevoelens over wat ze willen bijdragen aan de maatschappij - eventueel in het beroep dat ze voor ogen hebben. Ze kijken met name naar het positieve en de kansen die ze zien.”

Preventief aan de bel trekken

Elly benadrukt dat de Praatjesbank niet is ontstaan vanuit de gedachte dat er voorheen geen gelegenheid was voor goede gesprekken. “Dit doet iedere leerkracht of pedagoog op zijn eigen manier en dat is ook enorm waardevol. Het mooie van de Praatjesbank is dat een kind een gesprek dat het graag wil voeren niet zelf hoeft te initiëren - en dat het de volwassene in een veilige omgeving even helemaal voor zichzelf heeft. De Praatjesbank is een toevoeging en kan voor veel kinderen een verschil maken. En als er een gesprek plaatsvindt dat opvolging nodig heeft, kunnen we op een privacyvriendelijke manier preventief aan de bel trekken bij de leerkracht van het kind en/of bij ouders/verzorgers.”

‘Wanneer mag ik?’

Elly bedacht de Praatjesbank tijdens de ImpactExpeditie van SaKS - een initiatief van Anne Bruggeman, begeleid door Rick Koster, om de verrijkte visie vanuit de werkvloer praktisch een plek te geven binnen de scholen van SaKS.

De expeditieleden ontwikkelen ideeën binnen drie pijlers: Zingeving (hier valt de Praatjesbank onder), Duurzaamheid (Björn Engel brengt de SaKS-footprint in kaart en ontwikkelt een waaier met uitdagingen om de footprint op elke school te verkleinen) en Natuur (Maaike de Vries en Karin Verhaar buigen zich over verschillende projecten binnen Natuuronderwijs). Gwendolyn Hamelink Stratos is sparringpartner voor alle pioniers.

Wil je helpen bij het doorontwikkelen van deze projecten? Neem contact op met Elly via e.spanjaard@saks.nl.